Fundacja rodzinna

1. Co to jest fundacja rodzinna?

Ustawa przyznaje fundacji rodzinnej osobowość prawną. Jest to pełna osobowość prawna. Ma to istotne znaczenie praktyczne, gdyż fundator przestaje być właścicielem mienia wniesionego do fundacji rodzinnej, To fundacja rodzinna jako osobny podmiot prawa nabywa to mienie i staje się uprawniona do dalszego rozporządzania nim. Z kolei fundator nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania fundacji rodzinnej, jednak w określonych przypadkach fundacja rodzinna ponosi odpowiedzialność za zobowiązania fundatora.

3. Jak założyć fundację rodzinną? Powstanie fundacji rodzinnej krok po kroku

5. Wniesienie funduszu założycielskiego – wniesienie mienia celem pokrycia kapitału założycielskiego stanowi podstawowy obowiązek fundatora. Jego wysokość może być dowolna, jednak nie niższa niż 100 000 zł. A ile wynosi fundusz założycielski fundacji rodzinnej, gdy mamy kilku fundatorów? Wynosi on również 100.000,0,, zł, gdyż Ustawa odnosi się do łącznej wysokości funduszu założycielskiego, a nie wartości mienia wnoszonego przez każdego z fundatorów. Wyposażenie w mienie pokrywające fundusz założycielski za życia fundatora następuje przed zarejestrowaniem fundacji rodzinnej, (lub w ciągu 2 lat, gdy fundacja ustanawiana jest w testamencie).

4. Fundacja rodzinna w organizacji

Zanim fundacja rodzinna zostanie oficjalnie zarejestrowana i uzyska osobowość prawną, istnieje w tzw. formie „fundacji rodzinnej w organizacji”. Można ją porównać do spółki kapitałowej w organizacji – to jeszcze nie w pełni ukształtowany byt prawny, ale już posiadający zdolność prawną, czyli możliwość nabywania praw, zaciągania zobowiązań oraz występowania przed sądem. W okresie przed rejestracją fundacja musi posługiwać się pełną nazwą, uzupełnioną o dopisek „w organizacji”. To nie tylko wymóg formalny – pominięcie tego oznaczenia może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą. Fundacja rodzinna w organizacji może działać we własnym imieniu: zawierać umowy, nabywać prawa, przyjmować darowizny, a także zarządzać majątkiem i dbać o jego ochronę. To katalog otwarty, dający fundacji szerokie możliwości działania jeszcze przed rejestracją.

Fundacja rodzinna w organizacji kończy swój byt w dwóch przypadkach:
- w chwili rejestracji – staje się pełnoprawną fundacją rodzinną.
- z

5. Kto zarządza fundacją rodzinną ?

Fundacją rodzinną zarządza zarząd fundacji rodzinnej – jest to obowiązkowy organ, który prowadzi jej sprawy i reprezentuje ją na zewnątrz. Pozostałymi organami fundacji rodzinnej są rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów.
Rada nadzorcza (jeśli powołana) pełni funkcję kontrolną wobec zarządu. Natomiast zgromadzenie beneficjentów – uczestniczy w kluczowych decyzjach, np. dotyczących zmian statutu lub zatwierdzenia sprawozdań. Wskazać należy, że nie każdy beneficjent jest piastunem tego organu, a tylko ten, któremu w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim.

7. Prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację – granice i ograniczenia

Tutaj pojawiają się pierwsze kluczowe ryzyka: organy podatkowe (np. KIS) kwestionują, czy najem krótkoterminowy (np. przez Airbnb) mieści się w pojęciu „najem” w rozumieniu ustawy. Organy podatkowe uznają bowiem, że najem krótkoterminowy nie jest najmem. Najem wg organów podatkowych jest zawierany na dłuższy czas, a rozliczenie następuje cyklicznie. Cechą istotną jest także niezmienność najemcy. Jeśli najem nie posiada opisanych cech może być uznany za działalność wykraczającą poza dozwolony zakres, co w konsekwencji może prowadzić do zapłaty sankcyjnej stawki CIT – 25 %. Interpretacje fiskusa budzą kontrowersje także w zakresie zagranicznych inwestycji — np. czy fundacja może inwestować w podmioty zagraniczne transparentne podatkowo, czy nabywać obligacje państwowe lub inwestować w kryptowaluty (.waluta wirtualna nie jest instrumentem finansowym, ani też nie może być uznana za prawo o podobnym charakterze do papierów wartościowych i instrumentów pochodnych.). KIS już zgłasza ograniczenia w tych kwestiach. To pokazuje, że planując działalność gospodarczą w ramach fundacji, trzeba bardzo ostrożnie analizować, czy konkretna działalność mieści się w ustawowym katalogu.

8. Ochrona majątku i odpowiedzialność

Jedną z kluczowych zalet fundacji rodzinnej jest oddzielenie majątku fundacji od majątku prywatnego fundatora i majątku firmowego. Dzięki temu:
• majątek wniesiony do fundacji (po wniesieniu) nie odpowiada za zobowiązania fundatora powstałe po utworzeniu fundacji, z pewnymi wyjątkami.
• zobowiązania fundatora sprzed utworzenia fundacji odpowiadają do wysokości mienia wniesionego do fundacji (odpowiedzialność solidarna).
• fundator nie odpowiada za zobowiązania fundacji, z wyjątkiem tych, które wynikają z działania zarządu w okresie organizacyjnym.
W przypadku niewypłacalności fundacji, zarząd może mieć odpowiedzialność karną, a zarząd — obowiązek ograniczenia lub zawieszenia wypłat świadczeń, by nie narazić płynności fundacji .

9. Jak opodatkowana jest fundacja rodzinna?

Dzięki temu fundacja może gromadzić i reinwestować zyski bez bieżącego opodatkowania.
Kiedy fundacja płaci CIT?
Zasadą jest, że fundacja płaci 15% podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) od przekazanego lub pozostawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną, bezpośrednio lub pośrednio, świadczenia na rzecz beneficjenta. Zwolnienie podatkowe nie ma zastosowania do niektórych osiąganych przez fundację rodzinną przychodów, które mają charakter tzw. ukrytych zysków, czyli określonych dochodów fundacji rodzinnej generowanych w związku z transakcjami zawartymi z beneficjentem, fundatorem lub podmiotami z nim powiązanymi.Zwolnienie nie obejmuje działalności wykraczającej poza określoną w ustawie w katalogu zamkniętym, w takim przypadku fundacja płaci 25% CIT od dochodu z tej działalności.

Stawki PIT zależą od pokrewieństwa z fundatorem

Beneficjent   Pokrewieństwo z fundatorem   Stawka PIT
Fundator, małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo Grupa „0” (najbliższa rodzina)   0% (zwolnienie)
Kuzyni, szwagrowie, dalsza rodzina Grupa I–II   10% PIT
Osoby niespokrewnione Grupa III 15% PIT

Fundacja działa tu jako płatnik podatku – sama pobiera i odprowadza należny PIT.
Jak wynika z powyższej tabeli najbliższa rodzina fundatora zwolniona jest z PIT.

Działalność fundacji rodzinnej, w tym wypłata świadczeń (tzw. „zysków”) na rzecz beneficjentów należących do tzw. grupy zerowej, podlega jedynie 15% podatkowi CIT. Podatek ten jest jednak odroczony – płatny dopiero w momencie przekazania świadczeń fundatorowi lub beneficjentowi. Dodatkowo, świadczenia alimentacyjne wypłacane przez fundację rodzinną na rzecz beneficjentów z grupy zerowej są zwolnione z podatku PIT.

W przypadku beneficjentów spoza grupy zerowej wobec fundatora wprowadzono natomiast tzw. podwójne opodatkowanie – analogiczne jak w spółkach kapitałowych. Oznacza to, że fundacja płaci 15% CIT od swoich dochodów, a następnie beneficjent uiszcza 10% lub 15% PIT od otrzymanych świadczeń.

10. Korzyści podatkowe i pułapki

wniesienie aktywów (pieniężnych lub nie) do fundacji nie wywołuje aktywacji obowiązku podatkowego;
odroczenie opodatkowania, stawka CIT: 15 %; fundacja nie płaci podatku dochodowego od tych operacji na bieżąco. Dopiero wypłata do beneficjenta może skutkować opodatkowaniem PIT, świadczenia wypłacane z fundacji nie podlegają daninie solidarnościowej ani składkom zdrowotnym /ubezpieczeniowym.
fundacja jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn przy przekazaniu majątku.

niejasność pojęcia „działalność gospodarcza” – konieczność ostrożnego podejścia do zakresów działalności;
możliwe stosowanie stawek sankcyjnych - 25 % stawki sankcyjnej;
konflikty z ideą estońskiego CIT, gdy akcje spółek zostają wniesione do fundacji — szczególnie jeśli fundator oczekuje korzyści podatkowych;
potrzeba bardzo precyzyjnego statutu, by uniknąć sporów interpretacyjnych co do uprawnień beneficjentów, warunków wypłat, zmian statutu itp., jak i przewidzenia przypadków kryzysowych
zwłaszcza przy większym majątku prowadzenie fundacji przez osoby posiadające kompetencje zarządcze, prawne.

Fundacja rodzinna

1. Co to jest fundacja rodzinna?

2. Fundacja rodzinna kto może założyć?